Ngày 18/2/1959 Chính phủ Việt Nam đã ký với
Chính phủ Trung Quốc hiệp định về việc Trung Quốc giúp Việt Nam xây dựng nhà máy Phân đạm. Đây là món quà tặng biểu tượng cho tình hữu nghị của Đảng và nhân dân
Trung Quốc đối với nhân dân Việt Nam.
Đầu năm 1960 nhà máy Phân đạm
đầu tiên của Việt Nam được khởi công xây dựng trên mảnh đất 40ha thuộc xã Thọ
Xương cách thị xã Bắc Giang về phía bắc 1km (nay thuộc phường Thọ Xương, thành
phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang). Sau 5 năm xây dựng, Nhà máy đã hình thành với
tổng số 130 công trình. Ngày 03/02/1965 khánh thành Phân xưởng Nhiệt điện. Ngày
19/05/1965 Phân xưởng Tạo khí đã khí hoá than thành công (đã sản xuất được khí
than để làm nguyên liệu sản xuất Amôniắc). Ngày 01/06/1965 Xưởng Cơ khí đi vào
hoạt động. Tuy nhiên cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ đã làm dang dở và
kéo dài ngày sản xuất bao đạm đầu tiên tới 10 năm sau. Để bảo vệ tính mạng của
công nhân và tài sản của Nhà nước, Chính phủ đã quyết định đình chỉ việc đưa nhà
máy vào sản xuất. Phân xưởng Nhiệt điện chuyển thành nhà máy Nhiệt điện Hà Bắc
bám trụ sản xuất phục vụ kinh tế và quốc phòng. Xưởng Cơ khí chuyển thành Nhà
máy Cơ khí hoá chất Hà Bắc sơ tán lên Lạng Giang và sản xuất theo nhiệm vụ thời
chiến, Khu Hoá tháo dỡ thiết bị đưa trở lại Trung Quốc.
Trong 2 cuộc
chiến tranh phá hoại, máy bay Mỹ đã đánh phá Nhà máy Điện 52 trận với hàng ngàn
tấn bom đạn. Tự vệ nhà máy đã tham gia chiến đấu 63 trận, góp phần bắn rơi một
máy bay Mỹ và bắn bị thương một số chiếc khác.
Đầu năm 1973, Nhà máy
được khôi phục xây dựng và mở rộng, ngày 01/05/1975 Chính phủ hợp nhất Nhà máy
Điện Hà Bắc, Nhà máy Cơ khí Hoá chất Hà Bắc và các phân xưởng Hoá thành lập Nhà
máy Phân đạm Hà Bắc. Ngày 12/12/1975 sản xuất ra bao đạm mang nhãn hiệu Lúa vàng
đầu tiên. Ngày 30/10/1977 Phó Thủ tướng Đỗ Mười cắt băng khánh thành Nhà máy
Phân Đạm Hà Bắc, đứa con đầu lòng của ngành sản xuất đạm Việt Nam.
Năm 1976-1983 sản xuất gặp nhiều khó khăn, sản lượng năm 1981 chỉ đạt 9000 tấn
đạm urê bằng 9% công suất thiết kế. Ngày 17/01/1983 Chủ tịch Hộ đồng Bộ trưởng
có Chỉ thị 19-CP nhằm duy trì và đẩy mạnh sản xuất của Nhà máy Phân đạm Hà
Bắc.
Ngày 10/10/1988 Nhà máy đổi tên thành Xí nghiệp Liên hợp Phân
đạm và Hoá chất Hà Bắc.
Ngày 13/02/1993 đổi tên thành Công ty Phân
đạm và Hoá Chất Hà Bắc.
Ngày 20/10/2006 chuyển đổi thành Công ty
trách nhiệm hữu hạn một thành viên Phân Đạm và Hoá chất Hà Bắc.
Trong quá trình phát triển, Công ty đã được sự quan tâm của các đồng chí Lãnh
đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước. Các đồng chí Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung
ương Đảng Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười, Nông Đức Mạnh, Chủ tịch nước Lê Đức Anh,
Trần Đức Lương đã về thăm và làm việc tại Công ty.
Kể từ khi đưa Nhà
máy vào sản xuất năm 1976 đến nay, Công ty đã sản xuất hơn 2 triệu tấn đạm urê,
2 tỷ KWh điện, 45.000 tấn NH3 thương phẩm, 180.000 tấn phân trộn NPK,
30.000 tấn CO2 lỏng rắn chất lượng cao, 3.500.000 chai Oxy thương
phẩm, 1500 tấn than hoạt tính phục vụ nền kinh tế quốc dân.
Các danh
hiệu cao quý:
- Năm 2010: Công ty được Chủ tịch nước tặng Huân
chương độc lập hạng ba.
- Năm 2011: Công ty được Thủ tướng Chính phủ
tặng Cờ Thi đua.
- Năm 2012: Công ty được Thủ tướng Chính phủ tặng
Cờ Thi đua.
Ngày 01/01/2016 chuyển đổi thành Công ty Cổ phần Phân Đạm và Hoá chất Hà Bắc.